Krzywa

Kościół p.w. św. Anny

Rysunek Kościoła św.Anny w Krzywej autorstwa Elfriede Springer z 1928roku pochodzący z książki Niederschlesische Kunstdenkmäler - Zeuchnungen von Elfriede Springer - Liegnitz 1932.

Wieś Krzywa po raz pierwszy wymieniona jest w bulli papieża Innocentego IV z dnia 9 sierpnia 1245 roku jako "Kryva" i stanowiła własność biskupów wrocławskich. Pierwszy kościół wymieniony jest w roku 1305, jednakże już w latach 1325-1335 wybudowano nową świątynię, wykorzystując do budowy elementy ze starego kościoła. Jednakże w czasie wojny 30-letniej został on uszkodzony, także na początku XVIII wieku, prawdopodobnie na fundamentach starego, zostaje wybudowany nowy, pełniąc wówczas funkcję tzw. "kościoła ucieczkowego". Do naszych czasów zachowało się wiele elementów wyposażenia z kościoła poprzedniego. Ale najbardziej interesujące są płyty nagrobne ówczesnych właścicieli, rodziny von Festenberg-Packisch. Dlatego wypada w tym miejscu napisać kilka zdań na temat tego rodu.

Georg von Festenberg-Packisch. Data urodzenia nieznana, zmarł w 1647 roku. Ożenił się około 1607 roku z Barbarą zd. von Schleuser, zmarłą 28 grudnia 1656 roku w wieku 65 lat. Jej dziadek, jak widać po herbie, był także z rodu von Festenberg-Packisch.
Mieli syna Heinricha oraz córkę Barbarę.
Syn Heinrich, urodzony 21 czerwca 1609 roku, zmarł 19 maja 1681 roku. Był dwukrotnie żonaty. Pierwszy raz ożenił się 27 stycznia 1643 roku z Marią Elisabeth, córką Georga von Reibnitz, z którą miał dwóch synów. Pierwszy urodzony w 1644 roku, zmarł w dzieciństwie. Drugi syn umiera z matką przy porodzie 2 marca 1648 roku. Maria Elisabeth miała wówczas 26 lat. Heinrich drugi raz ożenił się 8 maja 1657 roku z Heleną zd. von Abschatz, z którą nie miał dzieci. Helena zmarła 12 kwietnia 1681 roku. Córka Barbara von Festenberg-Packisch zmarła w 1661 roku.
Heinrich von Festenberg zwany Packisch, brat Georga, zmarł 29 stycznia 1614 roku. Był ożeniony z Anną Marią zd. von Czettritz z Wawrzeńczyc koło Wrocławia, która umarła bardzo młodo. Jej matka była z rodu von Schweinitz und Seiffersdorff.
Festenbergowie mieli dwóch synów.
Jeden z nich zmarł w 1628 roku.
Drugi Hans Sigismund urodzony w 1605 roku, 16 lipca 1637 roku ożenił się z Anną Heleną, córką Hansa von Schweinitz z Szymanowa i Kłaczyny oraz Magdaleny von Schaffgotsch na Chojniku, urodzonej 6 stycznia 1616 roku a zmarłej 4 sierpnia 1671 roku, złożonej do grobowca w Biestrzykowie k. Strzelina 18 listopada 1671 roku. Mieli dwie córki – Elisabeth urodzoną 29 września 1649 roku, która zmarła niezamężna 16 sierpnia 1686 roku oraz – Teodorę, urodzoną w 1655 roku, żonę Hansa Christopha von Schweinitz und Krein na Biedrzychowie, zmarłą w 1672 roku.
2 lutego 1644 roku zmarł w wieku 74 lat Heinrich von Packisch, właściciel Dzwonowa, Radomierza i Okmian.
W przedsionku kościoła znajdują się dwie płyty nagrobne członków rodu Festenberg Packisch. Na jednej z nich jako data śmierci widnieje 13 grudzień 1656 roku, z drugiej udało się odczytać fragment daty tj. 2 lutego oraz imię Heinrich. Z pewnością jest to wyżej wymieniony właściciel Dzwonowa, Radomierza i Okmian. Patrząc na cztery herby znajdujące się na obu płytach można z całą stanowczością stwierdzić, iż byli to bracia, ponieważ herby zarówno ojczyste jak i macierzyste są identyczne.
W XVIII wieku wlaścicielem Krzywej był Hans Sigismundt von Festenberg Packisch, żonaty z Barbarą Heleną, córką Hansa Georga von Axleben zwanego Magnus z Lubiatowa, właściciela m.in. Okmian. Na suficie kościelnym namalowany jest jego herb z datą 1714 jak i rodowy jego żony.

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• 1) George von Festenberg Packisch genannt auf Kreibau † 1647
• 2) seine Hausfrau Maria Elisabeth geborene von Reibnitz † 1648
• 3) Frau Barbara von Festenberg Packisch geborene von Schleuserin aus dem Hause von Schweinitz † 1656
• 4) Barbara von Festenberg Packisch † 1661
• Mehrere Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen auf dem Friedhofe.

Płyta nagrobna Heinricha von Festenberg Packisch † 1644

Płyta nagrobna w przedsionku kościoła Heinricha von Festenberg Packisch w stroju rycerskim, zmarłego 2 lutego 1644 roku w wieku 74 lat, właściciela Dzwonowa, Radomierza i Okmian

Płyta nagrobna rycerza von Festenberg Packisch † 1656

Płyta nagrobna w przedsionku kościoła członka rodziny von Festenberg Packisch w stroju rycerskim, zmarłego 13 grudnia 1656 roku w wieku 76 lat, brata Heinricha, którego płyta znajduje się obok. Na obu płytach znajdują się identyczne herby, i tak: po stronie ojczystej mamy herby rodzin von Festenberg Packisch oraz von Bibran, a po stronie macierzystej herby rodzin von Rothkirch oraz von Axleben.

Płyty nagrobne na zewnętrznej ścianie kościoła

Pięć płyt nagrobnych na zewnętrznej ścianie kościoła, członków rodziny Festenberg Packisch.

Płyta nagrobna Georga von Festenberg Packisch † 1647

Płyta nagrobna George von Festenberg zwanego Packisch z Krzywej, zmarłego w 1647 roku. W górnym lewym rogu odwrócony herb rodzinny.

Płyta nagrobna Marii von Festenberg Packisch † 1648

Rysunek wykonał Johann Gottfried Schultz. Zamieszczony w: Sammlung v. Denkmälern u. Altertümern.

Płyta nagrobna Marii Elisabeth von Festenberg Packisch, zd. von Reibnitz, żony George von Festenberg zwanego Packisch, zmarłej 7 marca 1648 roku w połogu, w wieku 26 lat.

Płyta nagrobna Barbary von Festenberg Packisch † 1656

Rysunek wykonał Johann Gottfried Schultz. Zamieszczony w: Sammlung v. Denkmälern u. Altertümern.

Płyta nagrobna Barbary von Festenberg Packisch zd. von Schleuser, zmarłej 28 grudnia 1656 roku w wieku 65 lat. Jej babcia pochodziła z rodziny von Rothkirch, natomiast dziadek z rodziny von Festenberg Packisch.

Płyta nagrobna Barbary von Festenberg Packisch † 1661

Płyta nagrobna Barbary von Festenberg Packisch, zmarłej w 1661 roku. Jej mama pochodziła z rodziny von Schleuser.

Płyta nagrobna Christopha von Festenberg Packisch † 1656

Płyta nagrobna Christopha von Festenberg Packisch, zmarłego w 1656 roku. Jego mama pochodziła z rodziny von Schleuser.

Płyta Heinricha von Festenberg Packisch † 1614

Płyta nagrobna Heinricha von Festenberg Packisch, zmarłego 29 stycznia 1614 roku. Prawdopodobnie był on protoplastą rodziny Festenbergów w Krzywej. Płyta ta kiedyś była umocowana z drugiej strony kościoła, lecz być może przed budową nowego kościoła, gdyż w swojej pracy nie wymienia jej Hans Lutsch. Obecnie znajduje się w byłej kaplicy grobowej rodziny Kretschmerów.

Płyta nagrobna kobiety z rodu von Festenberg Packisch † 1616

Płyta nagrobna kobiety z rodziny von Festenberg Packisch, zmarłej 25 listopada 1616 roku w wieku 65 lat. Pochodziła zd. von Rothkirch, jej mama z rodu von Axleben, a babcia z rodu von Reibnitz. Być może była żoną Heinricha, zmarłego dwa lata przed nią. I w tym wypadku płyta była przymocowana przed budową nowego kościoła w ścianę z drugiej strony. A obecnie, jak poprzednia znajduje się w byłej kaplicy grobowej rodziny Kretschmerów.

Epitafium nn rodziny na zewnętrznej ścianie kościoła

Barokowe epitafium nn rodziny na zewnętrznej ścianie kościoła, z zupełnie zatartą inskrypcją.

Cmentarz przykościelny

Cmentarz przykościelny z zachowanymi nielicznymi przedwojennymi nagrobkami dawnych mieszkańców Krzywej oraz już nowszymi powojennymi.

Kaplica grobowa rodziny Kretschmer. Z pewnością była to zarówno bogata jak i znacząca rodzina, skoro dla zmarłych wystawiła taką kaplicę.

Płyta nagrobna Wilhelmine Seide zd. Siemens, ur. 19 czerwca 1790 roku we Wrocławiu, a zmarłej 27 grudnia 1858 roku.

Płyta nagrobna Johanna Gottlieba Geide, ur. 27 czerwca 1774 roku a zmarłego 21 maja 1831 roku.

Grobowiec rodziny Fiebig

Grobowiec NN rodziny

Nagrobek NN dziecka

Płyta nagrobna Marii Bürger

Barokowe epitafium NN rodziny

Najstarsza renesansowa płyta nagrobna rodziny von Festenberg z niemożliwą obecnie do odczytania zatartą inskrypcją ale bardzo wyrazistym herbem.

Nagrobek rodziny Anders

Nagrobek Anny Marthy Clary Munsig

Grobowiec NN rodziny

Nagrobek NN kobiety

Podwójny nagrobek Anny Rosiny oraz Samuela Gottloba.

Podwójny nagrobek NN rodziny

Płyta nagrobna niemożliwej do odczytania osoby, która urodziła się 23 kwietnia 1818 roku a zmarła 3 czerwca 1873 roku.

Grobowiec NN rodziny

Nagrobek jednego z pierwszych powojennych osadników ze wschodu, Jana Wróblewskiego, urodzonego 24 lipca 1916 roku a zmarłego 17 października 1951 roku.